Šta se sve našlo u izboru za naše kandidate za nacionalnu listu nematerijalne baštine: Zaštitu će dobiti i krsna slava, epska poezija, ćirilica, narodno stvaralaštvo
ULAZAK ojkanja na Uneskovu listu ugrožene nematerijalne baštine, kao posebne vrste pevanja iz Hrvatske, koje izvode Srbi iz Like, vratilo je u fokus interesovanja šta bi sve moglo da bude proglašeno za “neopipljivo” nasleđe Srbije i sveta. Najozbiljniji kandidat za tu priču je proslavljanje krsne slave, a pored toga za kandidaturu se pripremaju drugi godišnji običaji i epska narodna poezija, ćirilica, narodno umetničko i likovno stvaralaštvo.
Prvi korak ka Unesku je formiranje nacionalnog registra, za koji će biti zadužen komitet za nematerijalnu baštinu u Srbiji. Mada će ovo telo biti formirano do kraja godine, u Ministarstvo kulture su počele da pristižu preliminarne liste.
- Od Uneska smo dobili obećanje da će nam pomoći oko formiranja registra, koji obuhvata nacionalnu listu, kao i liste za reprezentativnu i ugroženu nematerijalnu baštinu - kaže Dušica Živković, pomoćnik ministra kulture, za “Novosti”. - Prioritet će biti ugrožena nematerijalna baština, jer ona zahteva hitnu zaštitu. Veoma je važno osnivanje istraživačkog centra, pri Etnografskom muzeju.
Sagovornica smatra da će u narednih godinu dana biti napravljen spisak predloga sa kojim ćemo se pojaviti pred Uneskom. U ovaj posao će biti uključeno mnogo ljudi, ne samo iz Etnografskog, već i lokalnih muzeja, instituta, fakulteta, kulturno-umetničkih društava...
Srpsko kolo (Moravac), guslarska tradicija iz Polimlja, narodne pesme iz Vranja i Pčinjskog okruga, tradicija romskih trubačkih orkestara iz Vranja, Surdulice, bećarci u Vojvodini, samo su deo do sada sačinjenog spiska. Na njemu je i popularni Sabor u Guči, ali i festivali pevanja u Mrčajevcima, u Grljanu i Čobanski dani u Kosjeriću.
Etnolozi predlažu da se kao srećan spoj paganstva i hrišćanske religije, u nacionalnom registru nađe i ritualni obilazak sela i grada na dan mesnog sveca (litija). Ovaj običaj karakterističan je za jugoistočnu Srbiju, a najbolje je sačuvan u selu Dankoviće kod Kuršumlije. Svoje mesto u ovom registru naći će i vlaška magija, bajalice i basadžije u svrljiškom kraju, verovanja u vile i đavoline u Crnoj Travi, pogrebni običaji kod Vlaha, krajputaši i sahranjivanje na sopstvenom imanju u zapadnoj Srbiji.
Običaj da se ljudi okupljaju kako bi jedni drugima pomogli pri velikim seoskim poslovima, poznatiji kao moba, još jedan je od oblika sačuvanog nematerijalnog nasleđa. Među društvenim običajima koje bi trebalo registrovati su i pazarni dani u Srbiji, vašari u Negotinu, Zaječaru, Šapcu i na Pešteru, kao i pobratimstvo ili drugarčenje u Braničevskom kraju.
Od starih zanata predloženi su izrada pirotskog i sjeničkog ćilima, pirotska i vranjska keramika i opančarstvo, a u odeljku koji se odnosi na narodno stvaralaštvo biće slovačka i jagodinska škola naivnog slikarstva.
Jedan od naših predloga za svetsku listu nematerijalne baštine, Rajačke pivnice (pimnice) ušle su i na ovu preliminarnu listu, kao ambijentalna celina. Predložena je i turistička tura “Putevima rimskih imperatora”, koja obuhvata antičke gradove na teritoriji Srbije, kao i neka srednjovekovna utvrđenja (tvrđave na Dunavu), brojni manastiri, crkve brvnare. Čak i Sremske Karlovce bi, po mišljenju stručnjaka, trebalo zaštititi kao mesto koje čuva nematerijalno nasleđe. Isto tako i Sirogojno, Tičje polje, kod Brodareva, pa Taorska vrela, kod Valjeva...
NOVA ŠANSA ZA AJVAR
PRE dosta godina izgubili smo šljivovicu, kao srpski brend, jer je zaštićena kao nemački proizvod, i ajvar, koji je postao proizvod iz Slovenije. Na preliminarnoj listi, ipak se nalaze i spravljanje ajvara i pečenje rakije. Registrovana će biti i mnoga druga narodna jela, kao što su belmuž (Knjaževac), cicvara, kajmak, kao i specijalno desertno vino “bermet”, koje se spravlja samo u fruškogorskom kraju.
http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:309099-Na-listi-za-Unesko-moravac-i-gusle
No comments:
Post a Comment